ÇAM AÐACI

Latince ismi : Pinus

Çam, Pinus türünden olan kozalaklý bir aðaçtýr. Pinaceae (çamgiller) soyundandýr. Çamýn 115 civarýnda çeþidi vardýr.

Daðýlýmý

Çamlar yerel olarak en çok Kuzey Yarýmkürededir. Kuzey Kutbundan, Kuzey Amerika’ya geniþ bir alaný vardýr. Nikaragua ve Hispaniola’nýn güneyinde, en yüksek olan türleri de Meksika ve Kaliforniya’dadýr. Portekiz ve Ýskoçya’dan Avrasya’ya kadar bir alana yayýlmýþtýr. Rusya, Uzak Doðu, Japonya ve Filipinlerin doðusunda, güneyde ve enkuzeyde; Afrika, Himalaya ve Asya’nýn  güneydoðusundadýr. Yalnýzca bir türü ile (Sumatran çamý) Sumatra’da ekvatoru aþmaktadýr. Çamlar ayný zamanda Güney Yarýmküre’nin birçok kýsýmlarýnda da geniþ çapta dikilidir.

Morfoloji (yapýbilimi)

Çamlar daima yeþil kalýr (kýþýn yapraklarýný dökmez) ve reçinelidir. Çam aðacýnýn kabuðu çoðunlukla kalýn ve pul puldur, fakat bazý türlerinin kabuðu pullu ve incedir. Dallarý, muntazam bir þekilde yaratýlmýþtýr “helezon biçimindedir.”  Yani çok sarmal(spiral) ve gergindir fakat dallarýnýn görünüþü bir yüzüðü andýrýr. Çamlarýn çoðu uninodaldýr. Yeni yýlda, aðacýn tepesinde filizleri tomurcuklar halinde her sene sadece bir helezon(sarmal) oluþturtur.  Fakat diðerleri, multinodal olanlar yýlbaþýnda dallarýnda iki yada daha fazla helezonlar oluþur. Dallarý spiral þekilde geliþir. Fibonacci rakamý oranlarýna göre kozalak pullarý muntazamdýr. Ýlkbahardaki yeni filizlere kimi zaman “mumlar” denir. Ýlk baþta filizlerin uçlarý yukarý doðru ve açýk renklidir. Daha sonra koyulaþýr ve dýþa doðru yayýlýr. Bu “mumlarýn” ormancýlara göre anlamý topraðýn verimliliðini arttýrmasý ve aðacý, dinçleþtirmesidir.

Kozalaklar

Loblolly Pine (Pinus taeda): erkek kozalaklar

Genellikle monoecious türünde, ayný çam aðacýnda hem erkek hem diþi kozalaklar bulunur. Birkaç türde olan sub-dioecious, çoðunlukla tanelidir. Fakat, tamamý tek cins deðildir. Erkek kozalaklar küçük, türüne özgü olarak 1 – 5cm uzunlukta, ve sadece kýsa bir dönem için mevcuttur (genellikle ilkbaharda ve tek tük çam da, sonbahardadýr). Bahar geldiðinde çiçek tozlarý daðýlýr. Diþi kozalaklarýn (türüne baðlý olarak), tozlaþma sonrasý olgunlaþmasý 1.5 – 3 yýl arasý zaman alýr. Gerçek döllenme en geç 1 yýlda gerçekleþir. Olgun kozalaklar 3 – 60cm uzunluklardadýr. Her biri çok sayýda helezoni olarak düzenlenmiþ 2 tohumlu pullar verimli pullardýr. Taban ve tepesi tohumsuz olan kozalaklarýn pullarý küçük ve verimsizdir. Rüzgarla daðýlan tohumlar, çoðunlukla küçük ve kanatlýdýr. Fakat bazýsý daha geniþ ve arta kalan yalnýzca tek kanadý vardýr.

Týbbi ve ticari olarak Kullanýmý

Özellikleri:
* Tomurcuðundan, palamudundan, çýrasýndan, kozalaðýndan, filizlerinden yararlanýlan bu bitkinin birçok týbbi özelliði vardýr.Reçinesi 'Terebentin) ve yapraklarýndaki esansýnýn
Faydalarý:
* Müzmin öksürüðü kesme özelliði bulunur.
* Doðumu kolaylaþtýrýr.
* Balgamý söktürür.Diðer akciðer hastalýklarýnda tedavi edici etkiler saðlar.Terebentin esansý pek çok týbbi ilacýn bileþiminde vardýr.

Genç uzun yapraklý çamlarýn (pinus palustris) dikimi ticaridir.

Çam türleri arasýnda, ticari kullaným bakýmýndan en önemlisi kerestedir. Dünyanýn ýlýman ve tropikal bölgelerinde kaðýt hamuru olarak deðerlendirilir. Bunun nedeni yumuþak kütüklerinin hýzlý yetiþimidir. Oldukça sýk olarak dikilebilir. Çamlar ticari olarak kullaným için ekim alanlarýnda yetiþtirilir.

Bazý türlerinin reçinesi terebentin kaynaðý olarak önem taþýr. Ayný zamanda eðimli görünür.

Bazý türleri geniþ tohumludur, bunlara çam fýstýðý denir. Bunlar biçildikten sonra fýrýnda piþirim ya da (normal) piþirim için satýlýr.

Bazý çamlar yýlbaþý aðacý olarak kullanýlýr. Ve kapsamlý olarak kullanýlan çam kozalaklarý ayný zamanda yeni yýl dekorasyonu için de kullanýlýr.

Çam aðaçlarý ayrýca güzel kokusuyla da ünlüdür. Kimi insanlar kokusunu almak için çamý ezerler. Çok az sayýda insanda çam reçinesinin alerji yaptýðý ve kokusunun astým krizine yol açtýðý bilinirdi. Ayný zamanda da kimi alternatif týpla tedavi þekillerinde ise astým tedavilerinde kullanýlýr.

Beslenmeye iliþkin kullanýmý

Çamlar, yaþamsal yiyecek bitkisi olarak iyi bilinir. Çam aðacýnýn beyaz olan iç kabuðu; yumuþak, nemli ve dokuludur. Aðacýn dýþ kabuðu yenilebilir ve de A ve C olmak üzere yüksek vitaminler içerir. Çið olarak dilimler halinde yenilebilir. Ýçerisindeki tozu kaynatýlýp koyulaþtýrýcý/tatlandýrýcý olarak, çorba ya da diðer yiyecekler için kullanýlýr. Çayý demlenerek yapýlýr, taze yeþil çamlarý ise kaynamýþ suya koymak gereksizdir çünkü  A ve C olarak yüksek vitaminler içerir.