KUÞBURNU

Latince ismi : Fructus cynosbati

KUÞBURNU (Rosa canina)

Ýngl. Sweat briar fruits, Hagebutte, Fr. Cynorrhodon

Yöresel adlarý :Gülburnu, itburnu, gülelmasý, þillan

Drog adý :Cynosbati fructus sine semen / çekirdeksiz kabuk

Toplama/kurutma :Olgun kýrmýzý meyveler sonbaharda toplanýr. Kurutmak için ortadan yarýlýr ve çekirdekleri çýkarýldýktan sonra hemen kurumaya býrakýlýr. Ýyice kuruduktan sonra mutlaka hava almayan kaplarda saklanmalýdýr. Aksi halde etkenliðinin önemli bölümünü yitirir.

Bileþim: Bolca C vitamini ve öteki vitaminler (A, B1, B2, K, P); mineraller, meyve asitleri, flavonlar, tanen ve þeker. Çekirdekte ise Vanillin vardýr.

Etkileri: Besleyici ve güçlendirici, hafif müshil, hafif idrar söktürücü, baðýþýklýk sistemini güçlendirici, soðuk algýnlýðý, yüksek ateþ.

Kullaným alanlarý: Kuþburnu, doðal C vitamini içeren en deðerli kaynaktýr. Bu vitamine ihtiyaç duyulduðunda her zaman kullanýlabilir. Enfeksiyonlara ve soðuk algýnlýðýna karþý, bedenin savunma sistemlerini güçlendirir. Özellikle ilkbahar kürleri için çok uygundur. Genel güçsüzlüklere ve yorgunluklara karþý kullanýlabilir. Kabýzlýk ve hafif safrakesesi, böbrek ve mesane rahatsýzlýklarýnda rahatlýklar saðlayabilir. Ayrýca, kuþburnunun böbreküstü bezlerini çok olumlu etkileyerek önemli hormonlarýn üretimine destek saðladýðý bilimsel olarak kanýtlanmýþtýr.

Yurdumuzun bir çok yöresinde yabani gül formatýnda kendiliðinden yetiþmesine raðmen son yýllarda özellikle, GiRESUN ve TOKAT yörelerinde kültüre alýnmýþ dikensiz cinsleri üretilmektedir.
 

Yabani gül gibi çiçek açmakta olup , Temmuz Ay’ýndan itibaren  misket büyüklüðündeki meyveleri olgunlaþmaya baþlamaktadýr.
 

Dikeni güle nazaran çok az ve zayýf olmakta; kýsa budama yapýlýrsa ,çok güzel bir görünüm vermektedir.

Kullaným biçimleri: Bir tatlý kaþýðý ince kýyýlmýþ kuþburnu kabuðu, orta boy bir su bardaðý dolusu soðuk suya eklenir, hafif ýsýda kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr, 10 dakika kadar kaynatýlýr ve süzülür; veya ayný miktar bitki ayný miktar kaynar derecede sýcak suyla haþlanýr, 15 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak kuþburnu çayý yeterlidir.

Karýþým: Soðuk algýnlýðý ve gribe karþý, kuþburnu ve ýhlamur çiçeði çok ince kýyýlarak eþit oranda karýþtýrýlýr. Bir tatlý kaþýðý bitki, orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar derecede sýcak suyla haþlanýr, 10 dakika demlendikten sonra süzülür. Balla tatlandýrýlýp içine biraz limon sýkýlan çay, elden geldiðince sýcak ve yudumlanarak içilir. Günde 2-4 bardak yeterlidir.Uyarý: Çok ender olmak üzere alerjik tepkilere yol açabilir. Çay içimine son verildiðinde bu tepkiler de sona erer. Bilinen baþkaca bir yan etkisi yoktur.

Kuþburnu: Þimdi Çok Gerekli

Hangi vitamini ararsanýz var. Grip ve soðuk algýnlýðý için bire bir. Çayý, marmeladý, hatta þarabý artýk sofralarýmýzda...

Þehir yaþamýna son yýllarda giren kuþburnu, aslýnda Anadolu'da çok bilinen ve tüketilen bir bitki. Özellikle Karadeniz'de yetiþen kuþburnunun, Gümüþhane'de adýna festivaller düzenleniyor. Büyük þehirlerde ise daha çok çay olarak tüketiliyor. Boya sanayisinden gýdaya, peyzajdan erozyona kadar pek çok alanda kullanýlan, çok amaçlý bir bitki.

Önce bir vitamin deposu olma özelliklerinden söz edelim. Portakalýn C vitamini deposu olduðunu biliyoruz. Kuþburnunda bulunan C vitamini portakaldan kat kat fazla. (100 gramýnda 500-1700 mg).

C vitamininin yaný sýra A, B1, B2, K, P vitaminleri ile, protein, mineraller, potasyum, sodyum, kalsiyum, magnezyum, fosfor, meyve asitleri ve þeker bulunuyor. Çekirdeðinde ise vanilin var.

Kuþburnu, enfeksiyonlara ve soðuk algýnlýðýna karþý, bedenin savunma sistemlerini güçlendirir. Genel güçsüzlüklere ve yorgunluklara karþý kullanýlabilir.

Besleyici ve güçlendirici, hafif müshil, hafif idrar söktürücü özelliði var. Kabýzlýk ve safrakesesi, böbrek ve mesane rahatsýzlýklarýnda rahatlýk saðlýyor. Ayrýca, böbreküstü bezlerini çok olumlu etkileyerek önemli hormonlarýn üretimine destek saðladýðý bilimsel olarak kanýtlanmýþ.

Yara iyileþtirici ve kaný temizleyici özelliði var. Böbrek ve idrar yolu taþlarý ve kumlarýnda, kanlý idrarda, gut hastalýðýnda, soðuk algýnlýðý ve gripte, bitkinlik durumlarýnda, rahim kanamasýnda, mide kramplarýnda, yanýklarda, yaralarda, yaðlý yemeklere karþý duyarlýlýk durumlarýnda kullanýlýyor.

Kan yapýcý, tansiyon düzenleyici, vücudun hastalýklara karþý direncini artýrma gibi özelliklerinin yaný sýra kuþburnu; hemaroid ve ülser gibi hastalýklarda da yararlý oluyor. Þeker hastalarýnýn kullanmasý öneriliyor.

Çok yoðun vitamin zenginliði nedeniyle gözlerin dostu. Ve düzenli kuþburnu tüketmek selüliti engelliyor.

Kuþburnu, A vitamini ve karotenoidler içermesi nedeniyle, gece körlüðü ve diðer göz problemlerinin yaný sýra akne gibi bazý cilt bozukluklarýný önler, baðýþýklýðý artýrýr, kansere karþý koruyucu etki gösterir. Ýçerdiði B1 Vitamini; Kan oluþumuna yardýmcý olur. Kavrama yeteneði ve beyin fonksiyonlarýný geliþtirir. Enerji, büyüme ve öðrenme kapasitesi üzerinde olumlu etkileri vardýr. Vücudu yaþlanmanýn, sigara ve alkolün zararlý etkilerine karþý korur. C Vitamini ise, dokularýn geliþimi ve tamiri için gereklidir. Baðýþýklýk sistemini güçlendirir.

Kullanýldýðý yerler : Kuþburnu, doðal tüketilmesinin yaný sýra gýda sanayisinde de kullanýlýyor. Soframýzda; marmelat, reçel, þarap, likör, komposto, jöle, salata, nektar, meyve suyu, çay biçiminde yer alýyor.

Kuvvetli bir kök yapýsýna sahip olduðu ve topraðý iyi tuttuðu için erozyonla mücadele için gerekli yerlere özel olarak ekiliyor.

Kýrmýzý renkli, yumuþak etli kökleri ayrýca boya sanayisinde de kullanýlýyor. Beyaz ve uçuk pembe renkli çiçekleri, kýrmýzý meyveleri nedeniyle de peyzaj çalýþmalarýnda tercih ediliyor.

Kullaným biçimleri: Bir tatlý kaþýðý ince kýyýlmýþ kuþburnu kabuðu, orta boy bir su bardaðý dolusu soðuk suya eklenir, hafif ýsýda kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr, 10 dakika kadar kaynatýlýr ve süzülür; veya ayný miktar bitki ayný miktar kaynar derecede sýcak suyla haþlanýr, 15 dakika demlendikten sonra süzülür. Günde 2-3 bardak kuþburnu çayý yeterlidir.
  Anadolu'da özellikle ezme þeklinde kullanýlýr. Meyveler suda kaynatýlýr, ezilir, çekirdeklerinden kurtarmak için elekten geçirilir, sulu kýsým hafif ateþ üzerinde, bulamaç kývamýna gelene kadar kaynatýlýr. Reçel gibi ekmek üzerine sürülerek yenir.

Soðuk algýnlýðý ve gripte, kuþburnu ve ýhlamur çiçeði çok ince kýyýlarak eþit oranda karýþtýrýlýr. Bir tatlý kaþýðý bitki, orta boy bir su bardaðý dolusu kaynar derecede sýcak suyla haþlanýr, 10 dakika demlendikten sonra süzülür. Balla tatlandýrýlýp içine biraz limon sýkýlan çay, elden geldiðince sýcak ve yudumlanarak içilir. Günde 2-4 bardak yeterlidir.

Kimlik kartý: Kuþburnu gülgiller familyasýndan. Halk arasýnda Yabangülü, Þillan, Deligül, Gülburnu, Gülelmasý olarak da biliniyor. Çalý formunda. Yaþam süresi çok uzun. 300 yýllýk kuþburnu çalýlarý olduðu biliniyor. Ancak ekonomik ömrü 30-40 yýl kadar.

Tarihçesi : Kuþburnunun tarihinin gülle eþzamanlý olduðu söyleniyor. M.Ö. Akdeniz ülkelerinde saflýk ve temizliðin simgesi olarak yetiþtirilmiþ. Romalýlar çiçeðini karýn aðrýlarý için ilaç olarak kullanmýþlar, meyvelerinden kek, reçel ve þarap yapmýþlar. Hipokrat zamanýnda iltihaplara karþý, Ortaçað'da ve daha sonraki dönemlerde kan tükürmelere, diþeti kanamalarýna, böbrek ve safra taþlarýna, tenyaya, yýlancýk hastalýðýna karþý kullanýlmýþ.

Hava deðiþimine karþý kuþburnu

Sonbahar döneminde ani hava deðiþimi nedeniyle ortaya çýkan gribal enfeksiyonlara yakalanmamak için bol C vitamini içeren kuþburnu çayý tüketilmesi önerildi.

Bir insanýn, günlük C vitamini ihtiyacýnýn 70 ile 100 miligram arasýnda bulunduðunu anlatan Atatürk Üniversitesi Týp Fakültesi Aziziye Araþtýrma Hastanesi Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalýklarý Ana Bilim Dalý Baþkaný Prof. Dr. Mehmet Parlak, bu ihtiyacýn, bir bardak kaynatýlmýþ suyun içerisine 7-8 adet kuþburnu meyvesi konulup bir süre bekletildikten sonra içilmesiyle karþýlanabileceðini kaydetti.

Prof. Dr. Mehmet Parlak, sonbahar dönemlerinde nezle hastasý sayýsýnda önemli oranda artýþ yaþandýðýna dikkati çekti. Hava sýcaklýklarýndaki ani deðiþimin yaþandýðý dönemlerde vücut direncinin düþtüðünü anlatan Prof. Dr. Parlak, þunlarý kaydetti:
“Grip, nezle ve soðuk algýnlýðý gibi hastalýklara karþý bol C vitamini tüketilmesi çok etkili. C vitamini de kuþburnunda bol miktarda mevcuttur. 100 gram kuþburnunda 400 ile 3 bin miligram arasýnda C vitamini bulunmaktadýr. Bu vitamine ihtiyaç duyulduðu her zaman kuþburnu tüketilmesi gerekir.”

Parlak, kuþburnunun enfeksiyonlara ve soðuk algýnlýðýna karþý, beden savunma sistemlerini güçlendirici bir etkiye sahip olduðunu vurguladý.

Sonbahar döneminde düzenli olarak her gün en az 3 bardak kuþburnu çayý tüketilmesinin önemli olduðunu dile getiren Parlak, þöyle devam etti:
“Kuþburnu, genel güçsüzlüklere ve yorgunluklara karþý da kullanýlabilir. Kabýzlýk ve hafif safrakesesi, böbrek ve mesane rahatsýzlýklarýna karþý da etkili olduðu bilinen kuþburnu, özellikle sonbahar döneminde ani hava deðiþimine baðlý olarak ortaya çýkan grip gibi hastalýklara karþý tüketilmeli.”

Bir insanýn, günlük C vitamini ihtiyacýnýn 70 ile 100 miligram arasýnda bulunduðunu anlatan Prof. Dr. Parlak, bu ihtiyacýn, bir bardak kaynatýlmýþ suyun içerisine 7-8 adet kuþburnu meyvesi konulup bir süre bekletildikten sonra içilmesiyle karþýlanabileceðini kaydetti.

Parlak, ayrýca sonbahar döneminde vücut ýsýsýnýn dengeli tutulmasýna dikkat edilmesi gerektiðini vurgulayarak, bu dönemde giyim kuþama daha fazla dikkat edilmesini tavsiye etti

Þifanýn bilinçli adresi:   www.herbalistatabay.com